ابزار هدایت به بالای صفحه

 هادی رئیس جمهور مستعفی پس از فرار از صنعا مبادرت به تشکیل دولتی در عدن نموده است، این در حالی است که نیروهای انقلابی با تصرف تعز حلقه محاصره را بر دولت خوانده وی بیش از پیش تنگ نموده اند، تحولات میدانی یمن را چگونه ارزیابی می کنید و آیا امکان سیطره نیروهای انقلابی بر عدن قابل تصور است؟

پیش از پاسخ به سوال شما می بایستی به گونه ای مختصر به ساختار سیاسی و فرهنگ حاکم بر جامعه یمن اشاره نمود. بر خلاف ساختار دموکراتیک و قانونی و یا حکومت استبدادی و توتالیتری حاکم بر عمده کشورهای جهان، یمن از معدود کشورهایی است که همچنان فرهنگ عشیره ای و قبیلگی در آن حکم فرماست و یمنی ها بیش از آن که عرق ملی و وطنی داشته باشند خود را وابسته به طایفه و قبیله خود می پندارند، همین امر زمینه ساز بسیاری از تنش ها در طول چند دهه اخیر در این کشور بوده که عمدتا مورد سو استفاده کشورهای صاحب نفوذ منطقه ای و بین المللی نیز قرار گرفته است. جهت درک بهتر این مقوله به سخنی از علی عبدالله صالح رئیس جمهور پیشین این کشور اشاره می کنم، زمانی از وی پرسیدند که چگونه توانسته ای دهه ها بر یمن با وجود آن همه اختلاف های عشیره ای حکم رانی نمائی؟ صالح در پاسخ آنها بدین جمله اکتفا کرد: بازی با سر مارها. اشاره صالح به سر مارها تمثیلی از رهبران قبائل یمنی است و بدین معناست که صالح با ائتلاف های مقطعی با برخی قبائل زمینه سرنگونی سایر قبایل را فراهم می نمود. در خلال هفته های منتهی به سقوط شخص صالح نیز عمده دلیل موثر در این واقعه پشت پا زدن قیبله پرنفوذ الاحمر به وی بود. با عدم حمایت رئیس این عشیره کلان از صالح دیگر شانسی برای تداوم ریاست جمهوری صالح متصور نبود.

برآورد کارنامه منصور هادی در طول سال های پس از صالح حاکی از عدم موفقیت وی در حوزه های مختلف سیاسی و اقتصادی بوده است. معضل اقتصادی، فقر و بیکاری را می توان بزرگترین مشکلات جامعه یمن دانست که هادی در رفع آنها ناکارآمد عمل نمود، در چنین فضایی و در فقدان آلترناتیو های قابل توجه جهت حکم رانی در صنعا، جنبش انصارالله به عنوان یک جنبش پرنفوذ از لاک دفاعی خارج شده و با کسب حمایت بسیاری از یمنی ها وارد صنعا شد. تلاش انقلابیون یمنی جهت اصلاح امور اقتصادی و مشارکت سیاسی اکثریت جریان های یمنی بر دامنه نفوذ آنها افزود و اکنون شاهد پیشروی آنها به سوی شهر استراتژیک تعز بوده ایم.

تصرف تعز از جهات مختلف حائز اهمیت است، این شهر به عنوان سومین شهر کلیدی یمن پس از صنعا و عدن محسوب شده و می توان آن را دروازه فتح عدن دانست. تعز در 150 کلیومتری شمال عدن قرار داشته و عملا با تصرف این شهر محاصره دولت هادی بیش از پیش تکمیل شده است. استان اِب واقع در همسایگی تعز در هفته های گذشته بدست نیروهای انقلابی تصرف شد و اکنون این نیروها به سوی استان لحج در حرکتند و بخش هایی از آن را نیز تصرف کرده اند، تمامی تحولات فوق نوید بخش استیلای آتی انقلابیون بر عدن است، امری که یمن را پس از دهه ها از زیر سیطره ابرقدرت های بین المللی و آل سعود خارج ساخته و استقلال را به این کشور بازخواهد گرداند.

 به عربستان سعودی اشاره نمودید،  منصور هادی از سعودی ها خواسته است که جهت مقابله با انصارالله ضمن برقراری مناطق پرواز ممنوع اقدام به گسیل نیروهای سپر جزیره به این کشور نماید، سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان نیز در اظهارات روز گذشته اش ضمن تقبیح آنچه عملکرد ایران در یمن خوانده از احتمال مداخله عربستان جهت مقابله با اقدامات حوثی ها خبر داده است، با توجه به اهمیت یمن نزد عربستان سعودی، احتمال مقابله نظامی عربستان در این کشور به چه میزان قابل تصور است؟

در واقع یمن از سال های دور همواره به عنوان حیات خلوت خاندان سعودی محسوب می شده است. حکام سعودی ضمن ترویج سلفی گری و حمایت از حکمرانی افراد وابسته به خود در این کشور، در سرکوب شیعیان یمنی نقش بسزایی ایفا کرده است. شیعیان زیدی یمنی با دارا بودن 40 درصد از جمعیت 27 میلیونی یمن در مناطق شمالی این کشور که در مرز با عربستان قرار دارند سکونت دارند و همواره مورد ظلم و آزار عربستان سعودی و حکام یمنی قرار داشته اند، بنابراین پیروزی آنها در تحولات کنونی یمن نگرانی فزاینده ای را برای آل سعود در برداشته است. مانور قدرت انصارالله ضمن سرنگونی دولت حامی ریاض در صنعا و تضعیف موقعیت رژیم سعودی در برابر جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه، احتمال سرایت این انقلاب به خاک سعودی را نیز بیش از پیش متصور نموده است.

به باور من احتمال مداخله نظامی نیروهای شبه جزیره به رهبری عربستان در یمن دور از ذهن به نظر می آید چرا که این امر بر خلاف هر عقل سلیمی است، قدرت نظامی عربستان و سایر دول خلیج به اندازه ای نیست که توان رویارویی را در یمن در سر بپرورانند ضمن آن که دولت های فوق بدلیل فقدان مشروعیت داخلی نگران سرایت این بحران به درون هستند. ورود نظامی به یمن زمینه اقدامات متقابل انصارالله در عربستان را مهیا خواهد کرد، حوثی ها صدها کلیومتر با عربستان مرز مشترک دارند و این مداخله موجب سرایت بحران به عربستان خواهد شد. یکی از رهبران بلند پایه انصارالله در مصاحبه اخیرش صراحتا گفته است که مداخله ریاض در یمن منجر به پایان حکومت آل سعود در سرزمین حجاز خواهد بود، و به آنها هشدار داده که یمن سال هاست که درگیر جنگ داخلی است، اما این شما هستید که با ورود به یمن زمینه سرایت جنگ به داخل خاکتان را مهیا خواهید کرد. استراتژیست های عربستان به میزان نفوذ حوثی ها در سطح جامعه و قدرت نظامی آنها آگاهند ضمن آن که به این نکته وقوف دارند که ورود به یمن و پاسخ احتمالی حوثی ها بر درگیری های داخلی عربستان می افزاید. نکته با اهمیت آن که فارغ از عمده جمعیت شیعه عربستان که در مناطق قطیف حضور دارند، بخش زیادی از شیعیان اثنی عشری و زیدی های عربستان در مناطق همجوار یمن سکونت داشته و با ایجاد بحران به حمایت از حوثی و اقدام علیه آل سعود خواهند پرداخت.

بر همین مبناست که به نظر من اظهارات سعود الفیصل را صرفا می توان یک ژست سیاسی که فاقد قابلیت عملیاتی است پنداشت. به واقع وزن و جایگاه نظامی کشورهای عربی خلیج فارس به اندازه ای نیست که ریسک حمله به یمن را متحمل شوند. ضمن آن که ورود به یمن ممکن است بر شدت آتش افروزی داخلی در کشورهایی مانند بحرین نیز بینجامد، کشوری که نیروهای سپر جزیره با ورود به آن به سرکوب انقلابیونش پرداختند. انقلابیون کشورهای عربی خلیج فارس پس از وقوع بیداری اسلامی بلافاصله توسط نیروهای امنیتی سرکوب و قلع و قمع شدند، بی ثباتی احتمالی ناشی از حمله به یمن منجر به سرایت بحران به مناطق شرقی عربستان، بحرین، امارات، کویت و عمان خواهد شد که سال هاست تحت استبداد اقلیت حاکم قرار گرفته اند.

 اگر حمایت آمریکا و سایر متحدین اروپایی را داشته باشند آن وقت احتمال این حمله بیش از پیش قابل تصور نیست؟

روی کار آمدن انصارالله با آن چه که آمریکا در منطقه در پی آن است کاملا در تعارض است. افکار حاکم بر رهبران انصارالله و نزدیکی ایدئولوژیک شان به محور مقاومت قطعا با نارضایتی آمریکا همراه است، منتها شرایط آمریکا به گونه ای نیست که دست به چنین اقدامی بزند. نکته اول در این رابطه آن که هم اکنون القاعده شاخه یمن به عنوان یکی از قدرتمندترین گروه های تروریستی در جهان می باشد، گروهی که در فقدان دولت مرکزی قوی توانسته است مناطق وسیعی از شرق و جنوب شرقی یمن را تصرف نماید. آمریکا در طول سال های گذشته بارها و از طریق هواپیماهای بدون سرنشین حملاتی را بر علیه القاعده انجام داده است. تروریست های داعش نیز هم اکنون فعالیت شان در یمن بیشتر شده تا جایی که حملات انتحاری اخیر در صنعا را بر عهده گرفته اند، بنابراین ورود آمریکا به این جنگ و یا حمایت از سرکوب حوثی ها زمینه قدرت گیری بیش از پیش تروریست ها را فراهم خواهد کرد، امری که مطابق میل آمریکا نخواهد بود. تروریست های القاعده و داعش نشان داده اند که با محکم نمودن جای پایشان به هیچ کشوری حتی متحدین سابقشان وفادار نخواهند بود.

نکته دیگر آن که هم اکنون جامعه آمریکا ظرفیت و پذیرش ورود به جنگ دیگری را ندارد. شهروندان و اقشار تحصیلکرده آمریکا با مذمت فراوان از اقدامات بوش در حمله به عراق و افغانستان و هزینه های متحمل شده از آن نام می برند، بنابراین چنین جامعه ای آمادگی ورود و یا حمایت از جنگ جدیدی را نخواهد داشت، به ویژه آن که رئیس جمهور اوباما نیز نشان داده بر خلاف بوش به جای تمایل به اقدامات تک روانه همواره در پی ایجاد اجماع بین المللی و یا تحمیل این گونه اقدامات بر دوش سایر متحدین بوده و از ورود و مداخله در این امور تا جای ممکن پرهیز نموده است. مسئله مهمتر آن که جنبش انصارالله بر خلاف رژیم صدام حسین دارای پایگاه بسیار بالایی در سطح جامعه است که آمادگی ایستادگی در برابر حملات آتی بر علیه کشورشان را دارند.

در رابطه با استراتژی آمریکا در قبال یمن بایستی ذکر کرد که مقامات کاخ سفید بدون عجله در پی گذر زمان هستند تا با آنالیز قدرت هریک از طرفین درگیر اقدام به اعمال سیاست های خود نمایند، اگرچه متمایل به پروژه هایی هم چون تجزیه این کشور و یا تشدید شکاف های فرقه ای و قومیتی نیز هستند، با این حال ظاهرا مبنای دیپلماسی خود را بر ایجاد گفتگوهای ملی قرار داده اند. بی شک افزایش روزافزون قدرت حوثی ها با واکنش احتمالی آمریکا از قبیل اعمال تحریم های اقتصادی نیز روبرو خواهد شد، چرا که فتح احتمالی عدن موازنه قدرت میان گروه های یمنی را بر هم خواهد زد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: